De verlaging van het verplichte eigen risico in de zorgverzekering van € 385 naar € 165 klinkt als goed nieuws, maar volgens de Raad van State schiet het voorstel zijn doel voorbij. In een op 16 juni gepubliceerd advies waarschuwt de Raad dat de maatregel onvoldoende gericht is op de mensen die het hardst worden geraakt door zorgkosten – zoals chronisch zieken, mensen met een laag inkomen of beperkte gezondheidsvaardigheden – en hen zelfs financieel kan benadelen.
Verlaging eigen risico leidt tot hogere premie
Het kabinet wil met de verlaging van het eigen risico bereiken dat mensen minder snel noodzakelijke zorg mijden vanwege financiële zorgen. Toch constateert de Raad van State dat de voorgestelde verlaging niet specifiek is toegespitst op de groepen die hier het meeste baat bij zouden hebben. De maatregel geldt voor iedereen, en dat heeft een prijs: de zorgpremie stijgt naar verwachting met zo’n € 200 per verzekerde per jaar.
Hierdoor gaan mensen die het eigen risico niet of slechts deels gebruiken er juist op achteruit. Ook veel mensen met een chronische of onzichtbare aandoening – die al kampen met hoge zorgkosten en vaak een beperkt inkomen hebben – kunnen hierdoor financieel nadeel ondervinden.
Afschaffing tegemoetkoming vergroot de pijn
Tegelijkertijd stelt de regering voor om de tegemoetkoming voor arbeidsongeschikten af te schaffen. Deze groep, die vaak vanwege langdurige ziekte of beperking niet kan werken, raakt hiermee een belangrijke financiële ondersteuning kwijt. Volgens de Raad van State is het verlies hierdoor groter dan het voordeel van een lager eigen risico. De combinatie van maatregelen pakt daarmee nadelig uit voor juist die mensen voor wie de zorg nu al moeilijk betaalbaar is.
Geen blijvende oplossing
Daarnaast wijst de Raad van State erop dat het eigen risico vanaf 2030 weer jaarlijks verhoogd zal worden via indexatie. Daarmee is de verlaging van nu tijdelijk, en biedt deze geen structurele oplossing voor de betaalbaarheid van zorg op de lange termijn.
Advies: kies voor gerichte maatregelen
Volgens de Raad van State is het verstandiger om de problemen rond het eigen risico aan te pakken met gerichte maatregelen die zich specifiek richten op kwetsbare groepen. Denk aan mensen met lage inkomens, beperkte gezondheidsvaardigheden of chronische aandoeningen. Zij ervaren immers de meeste drempels bij het betalen van het eigen risico. Het advies aan de regering is dan ook om het wetsvoorstel niet in te dienen bij de Tweede Kamer, tenzij het wordt aangepast.
Wat betekent dit voor mensen met een onzichtbare aandoening?
Voor mensen met een onzichtbare ziekte of beperking is dit een belangrijk signaal. De voorgestelde verlaging van het eigen risico lijkt op het eerste gezicht een verlichting, maar kan in de praktijk leiden tot hogere kosten, juist voor wie al financieel kwetsbaar is. Onzichtbaar Ziek blijft deze ontwikkelingen nauw volgen en pleit voor zorgbeleid dat écht rekening houdt met mensen die dagelijks leven met een chronische of onzichtbare aandoening.
