In het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) is begin deze maand een patiënt getransplanteerd met insulineproducerende cellen van de eigen alvleesklier. Zo’n autotransplantatie voorkomt dat met het verlies van de alvleesklier moeilijk behandelbare diabetes ontstaat. De ingreep is goed verlopen.
De alvleesklier van de patiënt moest worden verwijderd vanwege een chronische ontsteking met veel pijn. In de alvleesklier zitten echter ook de cellen die insuline afgeven aan het bloed, de zogenoemde bètacellen in de eilandjes van Langerhans. Verwijdering van de alvleesklier betekent dus ook verwijdering van deze belangrijke cellen en verlies van insulineproductie. Dit leidt tot vaak moeilijk behandelbare diabetes. De patiënt is in Leiden onder behandeling, omdat het LUMC gespecialiseerd is in zowel alvleesklierverwijdering als in eilandjestransplantatie.
Om te voorkomen dat diabetes ontstaat na verwijdering van de alvleesklier, zijn insulineproducerende cellen ‘terug-getransplanteerd’ bij de patiënt zelf. Deze procedure kan alleen worden uitgevoerd in een specialistisch centrum. Na verwijdering van de alvleesklier wordt deze naar een speciaal laboratorium in het LUMC gebracht waar de eilandjes van Langerhans eruit worden gehaald. De eilandjes worden daarna meteen teruggebracht in het lichaam van de patiënt. Dat gebeurt middels een infuus in de poortader, waardoor de cellen terechtkomen in de lever.
De ingreep is goed verlopen en de getransplanteerde cellen functioneren, maar het uiteindelijke effect is pas over een of twee maanden duidelijk. “Het effect op de suikerwaarden is afhankelijk van hoeveel eilandjes kunnen worden teruggegeven. De ontsteking aan de alvleesklier veroorzaakt vaak al schade aan de insulineproducerende bètacellen. Maar hoe meer functionerende cellen kunnen worden teruggegeven, hoe gemakkelijker het lichaam de suikerwaarden kan reguleren. En soms kan diabetes waarvoor insuline nodig is zelfs worden voorkomen”, aldus hoogleraar Diabetologie Eelco de Koning.
Leiden kent een lange geschiedenis van transplantatiegeneeskunde, maar deze ingreep was toch bijzonder. “Transplantatie van eilandjes van Langerhans voeren we al uit sinds 2007. Tot recent deden we dit echter alleen met eilandjes uit donoralvleesklieren bij mensen met voornamelijk type 1 diabetes. Dit is de zevende keer dat een autotransplantatie van eilandjes van Langerhans in Nederland is uitgevoerd, waarvan zes keer in Leiden. We gaan dit in het LUMC vaker doen bij mensen met een moeilijk behandelbare chronische ontsteking van de alvleesklier”, aldus de chirurgen Volkert Huurman en Bert Bonsing.
(Bron LUMC)
