Fibromyalgie

Fibromyalgie betekent letterlijk ‘pijn in bindweefsel en spieren‘. Fibromyalgie veroorzaakt pijn, stijfheid en vermoeidheid, die chronisch zijn. Waardoor mensen met fibromyalgie precies klachten krijgen, is onbekend. In het lichaam is niets te vinden dat de aandoening kan verklaren. Fibromyalgie is daardoor erg moeilijk vast te stellen. Er zijn geen medicijnen om de aandoening te genezen. Wel kunnen de klachten verminderen met pijnstillers, beweging en rust. 

Fibromyalgie is een aandoening waarbij u last heeft van chronische pijn. U zult de pijn vooral voelen in uw spieren en bindweefsel. Vaak gaat deze pijn gepaard met stijfheid, vermoeidheid, slaapstoornissen en stemmingswisselingen. Uw klachten kunnen erg wisselen.

Het is niet duidelijk waardoor fibromyalgie ontstaat. Bij mensen met fibromyalgie zijn geen afwijkingen in de spieren en gewrichten te vinden. Er zijn wel theorieën die de oorzaak van de aandoening proberen te verklaren.

Er zijn aanwijzingen dat fibromyalgie mogelijk verband houdt met de manier waarop de hersenen de spieren aansturen. Normaal gesproken sturen de hersenen samen met bepaalde hormonale klieren de spieren aan. Bij mensen met fibromyalgie zou deze samenwerking verstoord zijn. Waardoor die verstoring zou ontstaan is onbekend. Het is ook niet duidelijk of deze verstoring een gevolg of een oorzaak is van fibromyalgie.

Prikkels
Een andere theorie over fibromyalgie is dat het iets te maken zou hebben met het mechanisme waarmee prikkels uit de buitenwereld geselecteerd worden. Bij mensen met fibromyalgie zou dit selectiemechanisme niet goed werken.

Ook zou het mogelijk zo kunnen zijn dat de verwerking van pijnprikkels bij mensen met fibromyalgie anders verloopt dan bij mensen zonder fibromyalgie.

Hoeveel u merkt van fibromyalgie in uw dagelijks leven kan heel verschillend zijn. U heeft waarschijnlijk last van chronische vermoeidheid, pijn en stijfheid. Maar fibromyalgie kan meer klachten geven.

Pijn
Als u fibromyalgie heeft, dan heeft u pijn. Pijn in uw rug, nek of schouders, of in uw borstbeen, aan de zijkant van uw heupen of aan de binnenkant van uw knie. Hoe u deze pijn ervaart, kan verschillen. Sommige mensen met fibromyalgie omschrijven de pijn als stekend, terwijl anderen hem brandend of zeurend noemen.

Krachtverlies
Het kan zijn dat u vindt dat uw spieren minder krachtig zijn. Daardoor kunt u meer moeite hebben met bepaalde handelingen, zoals tassen dragen bij het boodschappen doen of gaan zitten en weer opstaan.

Stijfheid
Waarschijnlijk heeft u last van ochtendstijfheid in uw hele lichaam. U kunt ook stijf worden als u lang in dezelfde houding heeft gezeten of gestaan.

Tekst gaat verder onder de advertentie

Slaapproblemen
Heeft u slaapproblemen? Veel mensen met fibromyalgie hebben daar last van. Soms komen ze niet goed in slaap, omdat ze liggen te piekeren. Soms slapen ze wel, maar worden ze vaak wakker door de pijn.

Stemmingsklachten
Als u lichamelijke klachten heeft, zoals pijn en vermoeidheid kan dit uw humeur behoorlijk bederven. U kunt bijvoorbeeld angstig worden of depressief. U kunt ook last krijgen van concentratieproblemen, vergeetachtigheid en moeite hebben om beslissingen te nemen.

Overige klachten
Er zijn nog meer klachten mogelijk:

• Een zwaar gevoel in armen of benen
  • Tintelingen in armen of benen
  • Branderig of verminderd gevoel in de huid
  • Hoofdpijn
  • Darmkrampen, buikpijn
  • Opgezette vingers
  • Geheugenverlies

Klimaat
Het kan zijn dat u het gevoel heeft dat u meer last krijgt van uw ziekte als de temperatuur wisselt. Sommige mensen met fibromyalgie krijgen bijvoorbeeld meer last als het buiten koud of vochtig wordt. Het klimaat zelf heeft geen invloed op het ontstaan van fibromyalgie: het komt zowel in warme als in koude streken voor en iedereen kan het krijgen. In de vakantie nemen de klachten wel vaak af, misschien doordat u dan meer rust krijgt.

De diagnose fibromyalgie is lastig te stellen. Uw klachten, zoals vermoeidheid, pijn en stijfheid komen namelijk ook bij veel andere aandoeningen voor. Uw klachtenpatroon, een lichamelijk onderzoek en soms een aanvullend onderzoek geven uw arts vaak voldoende informatie voor het stellen van de diagnose.

Welke onderzoeken komen er bij kijken?
Om na te gaan of u fibromyalgie heeft, zal uw arts allereerst een uitgebreid vraaggesprek met u houden om te onderzoeken welke klachten u precies heeft. Daarnaast zal hij u lichamelijk onderzoeken. Daarbij zal hij ook onderzoek doen naar de tenderpoints. Vaak is dit voldoende om met grote zekerheid de diagnose fibromyalgie te kunnen stellen.

Hoe werkt het onderzoek naar tenderpoints?
Bij het lichamelijk onderzoek zal uw arts u onderzoeken op het hebben van tenderpoints. Mensen met fibromyalgie kunnen 18 tenderpoints hebben op het lichaam. Deze plekken zijn pijnlijk als de arts daar met een vinger op duwt. Bij veel pijn is er sprake van een ‘positieve tenderpoint’. De hoeveelheid tenderpoints kan in de loop van de tijd toe- of afnemen. Daarnaast kunnen andere plekken ook pijnlijk zijn of geeft aanraking pijnklachten.

Wanneer aanvullend onderzoek?
Wanneer uw arts hierna twijfels heeft over de diagnose, kan hij ervoor kiezen om aanvullend onderzoek te doen. Dit kan bijvoorbeeld een röntgenfoto of een bloedonderzoek zijn. Het is belangrijk om bij het stellen van de diagnose uit te sluiten dat het om iets anders zou gaan. Bij fibromyalgie tonen aanvullende onderzoeken, zoals bloedtests of röntgenfoto’s geen afwijkingen aan. Soms zal uw arts u voor een verder onderzoek doorverwijzen naar een reumatoloog.

Wanneer denkt uw arts aan fibromyalgie?
Uw arts zal de diagnose fibromyalgie overwegen als:

• U chronische pijn heeft, op drie of meer plekken in het lichaam
• Deze plekken zowel boven als onder de taille en zowel links als rechts in uw lichaam zitten
• U langer dan 3 maanden last van pijn en stijfheid heeft
• U bij het lichamelijk onderzoek geen afwijkingen heeft, behalve pijn bij druk op de tenderpoints
• U last heeft van langdurige klachten zoals bijvoorbeeld vermoeidheid, problemen met uw concentratie, wisselende stemmingen, of niet uitgerust wakker worden.

U hoeft niet van al deze klachten last te hebben, wil uw arts de diagnose fibromyalgie stellen.

Tekst gaat verder onder de advertentie

Extra onderzoek met de fibromyalgiescore
Bij het onderzoek zal uw arts mogelijk gebruik maken van de fibromyalgiescore. Niet alle artsen in Nederland maken gebruik van de fibromyalgiescore. De fibromyalgiescore kan helpen om de diagnose duidelijk te maken, maar geeft ook een indruk over de ernst van de klachten. Hoe meer klachten en hoe intenser de klachten, hoe hoger de score. De fibromyalgiescore bestaat uit een optelsom van een pijnscore en een symptoomscore.

De pijnscore
Met uw arts bespreekt u op welke plekken u pijn ervaren heeft in de afgelopen week. Er zijn negentien gebieden die meedoen in de score. Als u nergens pijn had is de score dus nul. Had u overal pijn dan is de score 19.

De symptoomscore
Samen met uw arts bekijkt u of u de afgelopen week last had van een aantal vaak voorkomende klachten, en een aantal klachten die minder vaak voorkomen en hoe ernstig deze klachten waren. De symptoomscore is de optelsom van de klachten die u heeft en kan maximaal 12 zijn.

De fibromyalgiescore
De fibromyalgiescore is een optelsom van  de pijnscore en de symptoomscore. De fibromyalgiescore kan oplopen van 0 tot 31, afhankelijk van de mate en intensiteit van uw klachten. Er wordt in ieder geval gesproken van fibromyalgie als u minstens 12 scoort. Maar uw arts kan op grond van uw klachtenpatroon ook tot de conclusie komen dat u fibromyalgie heeft bij een lagere uitkomst.

Onduidelijkheid? Overleg met uw arts
Helaas duurt het vaak lang voordat de diagnose fibromyalgie gesteld wordt. Een belangrijke oorzaak hiervan is dat er bij mensen met fibromyalgie bij het lichamelijke onderzoek en aanvullende onderzoeken geen afwijkingen gevonden worden. Als u twijfelt of bij u de diagnose duidelijk is gesteld, overleg dan met uw arts en vraag om uitleg. Het kan zijn dat uw arts alleen de tenderpoints onderzocht heeft om de diagnose te stellen. Misschien is het nodig om ook uw overige klachten met u in kaart te brengen met de fibromyalgiescore. Het kan u en uw arts helpen om met meer zekerheid vast te stellen wat de oorzaak van uw klachten is.

Hoe verloopt fibromyalgie?

Hoe fibromyalgie bij u verloopt is niet te voorspellen. Bij iedereen verloopt de aandoening namelijk anders. En de klachten kunnen sterk verschillen. Misschien verminderen uw klachten na een poosje, maar helemaal verdwijnen doen ze nooit.

Welke medicijnen kunnen u helpen?
Er zijn geen medicijnen tegen fibromyalgie. Uw arts kan wel pijnstillers of slaapmiddelen voorschrijven tegen de klachten. Als u zonder recept medicijnen wilt kopen, overleg dan altijd eerst met uw huisarts.

Pijnstillers
Het is heel moeilijk om de pijn bij fibromyalgie te stillen met medicatie.
Pijnstillers kunnen hooguit de scherpe puntjes van uw pijn halen. Uw arts kan de volgende pijnstillers voorschrijven:

• Paracetamol (eventueel met toevoeging van code茂ne of coffe茂ne)
• Tramadol
• Ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s)

Paracetamol
De meest gebruikte pijnstiller bij fibromyalgie is paracetamol. Deze pijnstiller heeft relatief weinig bijwerkingen. Zorg er wel voor dat u per dag niet meer slikt dan de dosis die uw arts u heeft aangeraden.
Gebruikt u paracetamoltabletten met codeïne? Houd er dan rekening mee dat deze bijwerkingen kunnen geven, zoals聽een verminderd reactievermogen en verstopping. Om eventuele darmproblemen te voorkomen, kunt u extra vezelrijk eten en voldoende drinken. Er zijn ook paracetamoltabletten met coffeïne in omloop, maar het is nog niet zeker dat deze de pijn extra verminderen.

Tramadol
Tramadol behoort tot de groep morfineachtige pijnstillers (opio茂den). Het heeft een sterke pijnstillende werking. De belangrijkste bijwerkingen zijn sufheid en verstopping. Zorg ervoor dat u extra vezelrijk eet en voldoende drinkt om eventuele darmproblemen te voorkomen.

Ontstekingsremmende pijnstillers
Soms schrijft uw arts u ontstekingsremmende pijnstillers voor.

Overige medicatie
Amitriptyline is van oorsprong een medicijn tegen depressies. Maar artsen schrijven het ook voor bij pijn door fibromyalgie. U krijgt bij fibromyalgie een lagere dosering dan bij de behandeling van een depressie.

Amitriptyline kan de pijn verminderen, maar het kan soms wel 2 tot 4 weken duren voor het werkt. Het kan ook helpen tegen slaapproblemen bij fibromyalgie. Bijwerkingen zijn onder andere een droge mond, verstopping, verwardheid en sufheid.

Slaap- en kalmeringsmiddelen
De meeste slaap- en kalmeringsmiddelen die artsen voorschrijven bij fibromyalgie vallen in de groep benzodiazepinen. De middelen uit deze groep werken spierontspannend, rustgevend en maken suf. Slaap- en kalmeringsmiddelen kunt u het beste af en toe en kortdurend gebruiken. Als u het medicijn langer gebruikt, kan uw lichaam te veel gaan wennen aan het middel. U kunt er dan afhankelijk van worden. Ook kunt u last krijgen van bijwerkingen zoals sufheid, verminderd reactievermogen en grotere eetlust.

Welke behandelaars kunnen u helpen?
Er is geen behandeling die fibromyalgie geneest. U kunt wel iets tegen de klachten doen, bijvoorbeeld met fysiotherapie, beweging en pijnstillers. U kunt ook begeleiding krijgen zodat u leert om beter om te gaan met de ziekte.

Huisarts
Fibromyalgie beschadigt uw gewrichten niet en geeft ook geen ontstekingen. Voor uw behandeling hoeft u dus niet naar een reumatoloog. Uw huisarts is diegene met wie u bespreekt hoe u de pijn en stijfheid het beste aan kunt pakken. U kunt ook met hem praten over verschillende behandelingen en medicijnen. Uw huisarts kan u eventueel doorverwijzen naar een andere hulpverlener om u te helpen beter om te gaan met uw klachten.

Fysiotherapeut of oefentherapeut
Eén van die hulpverleners is de fysio- of oefentherapeut. Hij kan u helpen uw gewrichten soepel te houden en uw spieren te trainen. De therapeut kan u ook een goede lichaamshouding aanleren en advies geven over bewegen.

Maatschappelijk werker, psycholoog, psychotherapeut
Als u moeite heeft om uw situatie te accepteren en als u hulp wilt bij het omgaan met uw klachten, kan een maatschappelijk werker, psycholoog of psychotherapeut u helpen.

Misschien is “cognitieve gedragstherapie” wel iets voor u. In deze vorm van therapie staan situaties uit uw dagelijks leven die u moeilijk vindt centraal. Hoe gedraagt u zich in die situaties? En wat denkt u daarbij? Het doel van de therapie is per persoon verschillend. Het kan gaan om iets te doen tegen angst, gevoelens van hulpeloosheid of somberheid.

Multidisciplinaire behandeling
Bij verschillende instellingen zoals ziekenhuizen of revalidatiecentra kunt u zich “multidisciplinair” laten behandelen. Dit betekent dat u tegelijkertijd door verschillende soorten hulpverleners wordt behandeld of begeleid, bijvoorbeeld door een reumatoloog, fysiotherapeut, maatschappelijk werker en psycholoog. U kunt deze speciale teams vinden op revalidatieafdelingen in ziekenhuizen of revalidatiecentra.

Reumaverpleegkundige
Een reumaverpleegkundige is gespecialiseerd in reuma. Hij of zij kan u informatie geven en persoonlijk begeleiden bij het leren omgaan met fibromyalgie. U vindt de reumaverpleegkundige bij de polikliniek reumatologie of bij de thuiszorg.

Reumaverpleegkundigen bieden soms ook cursussen aan die gericht zijn op het leren omgaan met uw klachten. Voorbeelden van dit soort cursussen zijn:

• Geen dag zonder pijn
  • Fibromyalgie, hoe verder?
  • Leren omgaan met pijn
  • De pijn de baas

Reumakuren
Een reumakuur is een 2 tot 3 weken durend multidisciplinair kuurprogramma in een kuurcentrum in het binnen- of buitenland. Intensieve oefentherapie en andere vormen van bewegen staan centraal tijdens een reumakuur. Daarnaast bestaat het kuurprogramma uit verschillende andere behandelingen, zoals balneotherapie, radontherapie of behandelingen met fango. Een reumakuur kan helpen om klachten zoals pijn, stijfheid en vermoeidheid bij fibromyalgie te verminderen. De effecten houden gemiddeld 3 tot 6 maanden aan.

Overweegt u een reumakuur te volgen, overleg dan met uw eigen behandelaar wat voor kuurprogramma voor u geschikt is.

Welke aanvullende behandelingen zijn er mogelijk?
Er bestaan veel soorten alternatieve behandelingen. Soms merken mensen met een reumatische aandoening hiervan een positief effect. Overleg altijd eerst met uw arts voordat u met een alternatieve behandeling begint.

Waarom een alternatieve behandeling?
Bijna de helft van de mensen met een reumatische aandoening kiest naast de reguliere behandeling voor een alternatieve behandeling. We noemen alternatieve behandelingen ook wel ‘complementair’ omdat ze een aanvulling zijn op de gewone, ‘reguliere’ behandeling.

De mensen die kiezen voor een alternatieve behandeling doen dit meestal om zelf iets extra’s te kunnen doen tegen hun klachten of om beter met de klachten om te gaan. Maar niet iedereen kiest voor een alternatieve behandeling: u bepaalt zelf of u er behoefte aan heeft.

Tekst gaat verder onder de advertentie

Geen vervanging van uw reguliere behandeling
Als u kiest voor een alternatieve behandelmethode is dat een aanvulling op uw gewone behandeling. Stop dus niet met uw reguliere behandeling, anders loopt u onnodige gezondheidsrisico’s.

Welke alternatieve behandelingen bestaan er?
Er bestaan veel verschillende alternatieve behandelmethoden. Bekende vormen zijn acupunctuur en homeopathie. Ook bestaan er alternatieve behandelaars die zich hebben toegelegd op kruidentherapie, alternatieve diëten, of massage.

Resultaat: wees kritisch
Van de meeste alternatieve behandelingen is niet aangetoond dat ze daadwerkelijk resultaat geven. Toch loont het soms om een alternatieve behandeling uit te proberen omdat het uw klachten misschien wat kan verlichten. Wees wel kritisch. Merkt u geen effect, of krijgt u meer klachten? Stop dan met de behandeling.

Waar kunt u op letten?
Bedenk allereerst welk doel u wilt bereiken met het volgen van een alternatieve behandeling. Zoek dan informatie over de alternatieve behandeling en de eventuele vergoeding door uw aanvullende zorgverzekering. Besef dat genezing van reuma niet mogelijk is ook al zeggen sommige alternatieve behandelaars dat dit wel zo is. Bepaal daarna zelf in welke methode u vertrouwen heeft en of u eraan wilt beginnen.

We hebben verder de volgende tips voor u:

• Overleg met uw specialist en alternatief behandelaar of zij met elkaar willen overleggen.
• Stop niet met uw reguliere behandelingen: uw klachten kunnen hierdoor verergeren.
• Kies een alternatief behandelaar die een beroepsopleiding heeft gevolgd en bij een beroepsorganisatie is aangesloten.
• Vraag uw alternatief behandelaar naar het doel, de duur, de kosten en de risico’s van de behandeling. Maak heldere afspraken.
• Informeer bij uw zorgverzekeraar of die uw behandeling vergoedt en onder welke voorwaarden.
• Weeg af of u de behandeling wilt voortzetten als uw klachten verergeren, u geen effect merkt of bijwerkingen krijgt.

(Bron: ReumaNederland)

Meer lezen over fibromyalgie? Klik HIER voor Dokter Online!